Robert Hass.

 Nhiều người hay hỏi tôi lúc rảnh rỗi thường làm gì, cũng giống  như rất nhiều người trẻ khác những lúc rảnh rỗi tôi thường đi ra ngoài cùng bạn bè, đọc sách, xem phim và tìm hiểu những điều yêu thích trên mạng Internet. Nhưng có lẽ khoảng thời gian tuyệt vời nhất trong lúc thư nhàn của tôi là tôi được yên tĩnh một mình, ngồi viết blog, ghi chép lại suy nghĩ của bản thân để làm nó trở nên mạch lạc hơn, đọc, dịch và chia sẻ những tác phẩm mà mình yêu thích, những nhà văn mà mình ngưỡng mộ. Đôi khi tôi thỏa mãn với niềm hạnh phúc nhỏ nhoi ấy của mình và trong thế giới ấy chỉ có mình tôi, không quan tâm vướng bận đến thế giới xung quanh, rũ bỏ hết những suy nghĩ nội tại để được tự do là chính mình. Hôm nay tôi muốn viết về một nhà văn, một dịch giả và một nhà phê bình văn học Robert Hass cùng tác phẩm ” A story about the body” của ông.

Robert Hass  sinh năm 1941 tại San Francisco; tốt nghiệp trường St. Mary’s College và nhận bằng MA và PhD từ trường đại học Stanford. Ở trường dại học Stanford ông đã học cùng với nhà thơ, nhà phê bình Yvor Winters người đã ảnh hưởng sâu sắc đến cách suy nghĩ và văn phong của Robert sau này. Tuổi thơ của Robert Hass gắn liền với người mẹ nghiện ngập, người đã trở thành một trong những cảm hứng chính cho tuyển tập thơ ” Sun under wood” năm 1996, chính người anh trai đã phát hiện ra tài năng của robert và không ngừng khuyến khích ông tham gia đóng góp vào sự nghiệp văn chương. Các tác phẩm của Robert Hass đạt được nhiều giải thưởng danh giá và biết đến rộng rãi bởi ngôn từ giản dị, dễ hiểu nhưng cũng đậm chất suy tư. Trong những năm 1995-1997, ông được Thư Viện Quốc Hội Mỹ phong tước Thi sĩ Công huân (Poet Laureat). Ông hiện đang dạy tại trường đại học Berkeley và sống tại California cùng với vợ là nhà thơ Brenda Hillman- một nhà hoạt động chống chiến tranh và đồng thời là giáo sư trường  Saint Mary’s College of California.

Tác phẩm ” A story about the Body” là một tác phẩm tuyệt vời, đây là một bài thơ viết dưới sạng single paragraph, với tôi ” A story about the Body” ( câu chuyện về một cơ thể) chứa đựng một triết lí nhẹ nhàng mà cũng hết sức thâm sâu: thách thức của vẻ đẹp và cả sự tha thứ. Tình yêu hời hợt có thể được che đậy bằng những nhục cảm thông thường, vẻ đẹp và bệnh tật rồi sẽ khiến chúng ta phai tàn theo thời gian, thách thức của cái đẹp là ở chỗ vứt bỏ lớp áo bên ngoài liệu chúng ta có chạm được vào nhau, và sự tha thứ cũng như ý nghĩa cuộc đời thông qua hành động của của nữ họa sĩ ung thư vú  đặt chiếc bát màu xanh trước hiên nhà chàng khúc gia trẻ. Dưới những cánh hoa hồng đã úa tàn, những xác ong chết nằm la liệt như một câu chuyện cô ấy kể cho chàng khúc gia trẻ nghe, cô ấy đã từng rất đẹp, rất rực rỡ như những cánh hoa hồng, nhưng thời gian và bệnh tật đã khiến cho những cánh hoa héo úa, nhưng sau lớp hoa  cô ấy đã sống và chiến đấu kiên cường như những con ong, mặc dù vòng đời của chúng rất ngắn ngủi nhưng chúng càng trở nên đặc biệt hơn  trong muôn vàn khó khăn và thử thách.

A story about the body- Câu chuyện về một cơ thể

Chàng khúc gia trẻ, khi đang làm việc trong trại sáng tác mùa hè đã ngắm nhìn người phụ nữ đó trong suốt một tuần lễ. Đó là một họa sĩ người Nhật bản, gần 60 tuổi và chàng nghĩ chàng đã yêu người phụ nữ đó mất rồi. Chàng yêu công việc của người phụ nữ đó, và cách cô ấy di chuyển cơ thể của mình, cách cô ấy sử dụng đôi bàn tay, ánh nhìn thẳng vào mắt chàng mỗi khi đáp lại những câu hỏi của chàng một cách hóm hỉnh và thông minh. Một buổi tối, cả hai cùng đi bộ về từ buổi hòa nhạc, khi đến trước cửa nhà cô ấy, cô ấy quay lại và nói với chàng rằng: ” Tôi nghĩ cậu muốn qua đêm lại đây, tôi cũng muốn điều đó, nhưng trước đó tôi phải nói với cậu rằng tôi đã trải qua một cuộc phẫu thuật nhũ kép” và ngay khi chàng trai không hiểu, cô ấy nói thêm: ” tôi đã không còn hai bầu ngực”. Niềm hân hoan chàng mà chàng mang theo trong bụng và lồng ngực như một thứ âm nhạc rộn ràng đột nhiên héo tàn và chàng ép mình nhìn vào mắt cô ấy và nói ” Tôi xin lỗi, tôi không nghĩ tôi có thể…”. Chàng đi bộ xuyên rừng thông trở về nhà, và sáng ngày hôm sau thức dậy chàng tìm thấy một chiếc bát màu xanh trên thềm cửa. Nó giống như phủ đầy những cánh hoa hồng, nhưng chàng phát hiện khi chàng nhấc những cánh hoa ở phía trên lên, phần còn lại của chiếc bát màu xanh – cô ấy hẳn đã quét từ những góc phòng tranh của cô ấy- đầy những xác ong chết…
Dịch từ nguyên tác “A Story About The Body” của Robert Hass, trong The Oxford book of American poetry, ed. David Lehman (Oxford, UK: Oxford University Press, 2006) 969.
Nguyên tác ” A story about the body” 

The young composer, working that summer at an artist’s colony, had watched her for a week. She was Japanese, a painter, almost sixty, and he thought he was in love with her. He loved her work, and her work was like the way she moved her body, used her hands, looked at him directly when she made amused and considered answers to his questions. One night, walking back from a concert, they came to her door and she turned to him and said, “I think you would like to have me. I would like that too, but I must tell you that I have had a double mastectomy,” and when he didn’t understand, “I’ve lost both my breasts.” The radiance that he had carried around in his belly and chest cavity — like music — withered very quickly, and he made himself look at her when he said, “I’m sorry. I don’t think I could.” He walked back to his own cabin through the pines, and in the morning he found a small blue bowl on the porch outside his door. It looked to be full of rose petals, but he found when he picked it up that the rose petals were on top; the rest of the bowl — she must have swept them from the corners of her studio — was full of dead bees.

Bản dịch- Vũ Mai Hương